Hệ vi sinh vật là một phần tất yếu của da, đóng vai trò như một “lá chắn sinh học”, bảo vệ da khỏi nhiều tác nhân ngoại lai gây hại. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng sự mất cân bằng hệ vi sinh trên da, đặc biệt là sự phát triển mạnh mẽ của C.acnes (vi khuẩn gây mụn) có liên quan đến quá trình hình thành mụn trứng cá. Trong bài viết này, Lorsia sẽ giúp bạn hiểu sâu hơn những tác động của sự mất cân bằng hệ vi sinh đến quá trình điều trị mụn. Hiểu rõ chủ đề này sẽ giúp bạn có thêm một giải pháp hữu hiệu cho tình trạng mụn của mình.
Tìm hiểu chung về hệ vi sinh trên da
Hệ vi sinh vật trên da bao gồm toàn bộ vi khuẩn, vi rút, nấm, gen và chất dẫn truyền của chúng. Chúng được chia làm hai nhóm là sinh vật thường trú (vốn có trên da) và sinh vật ghé qua (của môi trường ngoài).
Tất cả các vi khuẩn có trên da giúp ổn định hàng rào bảo vệ da thông qua việc chống lại các tác nhân gây bệnh, tương tác và báo hiệu nguy hiểm cho các tế bào miễn dịch của da. Do đó, hệ vi sinh trên da là một phần thiết yếu của sức khỏe làn da nói riêng và sức khỏe tổng thể nói chung.
Hệ vi sinh bao gồm cả vi khuẩn có lợi và vi khuẩn có hại. Ở trạng thái cân bằng, chúng sẽ sống hòa thuận với nhau, tương tác qua lại để thực hiện các chức năng sinh lý khác nhau trên da. Tuy nhiên, khi hệ vi sinh bị mất cân bằng (loạn khuẩn) sẽ là nguyên nhân gây ra hoặc làm trầm trọng thêm các bệnh về da, trong đó có mụn trứng cá.
Mất cân bằng hệ vi sinh ảnh hưởng như thế nào đến tình trạng mụn?
Trong các loại vi sinh vật thuộc hệ vi sinh trên da, vi khuẩn thường trú Cutibacterium acnes (C. acnes) có tác động lớn đến quá trình hình thành và phát triển mụn. Ở những làn da khỏe, hệ vi sinh đạt trạng thái cân bằng, C. acnes dường như không gây hại cho da mà được xem là một cộng sinh quan trọng đối với sức khỏe làn da. Chúng giúp giải phóng các axit béo tự do, từ đó duy trì độ pH da thấp và ức chế sự xâm chiếm của vi khuẩn gây bệnh.
Tuy nhiên, ở làn da mụn, hệ vi sinh bị mất cân bằng, người ta nhận thấy C.acnes là loài phổ biến và phong phú nhất, chiếm gần 90% hệ vi sinh vật tại vùng da mụn. Khi đó, C. acnes tác động đến quá trình hình thành và phát triển mụn theo các cơ chế:
– Tăng tiết bã nhờn
Bã nhờn tiết ra được C.acnes sử dụng làm chất nền chuyển hóa để thúc đẩy sự phát triển của chúng. Đo đó, da phải tăng tiết bã nhờn để bù lại lượng bã nhờn đã bị C. acnes lấy đi. Ngoài ra, C. acnes cũng được chứng minh làm trầm trọng hơn tình trạng tăng tiết bã nhờn trước đó có liên quan đến androgen.
– Thúc đẩy hình thành nhân mụn:
C. acnes làm giải phóng các axit tự do có trong bã nhờn, làm oxy hóa squalene (thành phần chính của bã nhờn). Khi axit béo tự do và Squalene bị oxy hóa sẽ thúc đẩy quá trình hình thành nhân mụn.
Ngoài ra, các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng C. acnes không chỉ hình thành màng sinh học để tăng sự kết dính của tế bào sừng mà còn tham gia vào quá trình kích thích tăng sinh và biệt hóa tế bào sừng, hình thành mụn đầu đen.
– Gây ra và/hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng viêm
C. acnes gián tiếp làm tăng tính thấm mạch máu và sự tham gia của các bạch cầu hướng động, làm trầm trọng hơn phản ứng viêm. C. acnes cũng làm suy yếu trực tiếp các nang lông, tuyến bã nhờn, ma trận ngoại bào của da, từ đó làm phản ứng viêm trở nên tồi tệ hơn.
Do đó, việc mất cân bằng hệ vi sinh dẫn đến sự tăng lên về số lượng chủng C.acnes gây mụn và những tác động nghiêm trọng của chúng trong việc hình thành và phát triển mụn.
Các biện pháp điều trị mụn ảnh hưởng đến cân bằng hệ vi sinh
Các phương pháp điều trị mụn trứng cá hiện nay như sử dụng Benzoyl Peroxide, Isotretinoin đường uống và kháng sinh có thể ảnh hưởng đến hệ vi sinh vật trên da.
Cụ thể, có nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc sử dụng gel chứa Benzoyl Peroxide 5% giúp giảm đáng kể C.acnes trên bề mặt da và trong nang lông sau 2 ngày điều trị. Tuy nhiên, nếu sử dụng liên tiếp trong 12 tuần có thể dẫn đến giảm đa dạng của vi khuẩn, từ đó ảnh hưởng đến sự cân bằng của hệ vi sinh vật.
Sử dụng kháng sinh là biện pháp hiệu quả khi điều trị mụn trứng cá trung bình đến nặng. Tuy nhiên, việc lạm dụng kháng sinh không chỉ khiến C. acnes kháng thuốc kháng sinh mà còn dẫn đến tình trạng tăng kháng thuốc ở các vi khuẩn da khác.
Isotretinoin đường uống không có tác dụng kháng khuẩn trực tiếp như kháng sinh hoặc BPO nhưng có tác dụng làm giảm sản xuất bã nhờn, từ đó giảm mụn. Nhưng việc lạm dụng hoặc sử dụng Isotretinoin không đúng cách có thể gây ra một số tác dụng phụ nguy hiểm như: mỏng da, khô da, viêm da và bùng phát mụn trứng cá.
Các biện pháp kể trên thường được sử dụng cho các trường hợp mụn trứng cá từ trung bình đến nặng, không khuyến dùng cho tình trạng mụn nhẹ. Kể cả mụn viêm ở thể nhẹ có thể xử lý bằng cách chăm sóc da với mỹ phẩm bôi ngoài da.
Gợi ý sản phẩm giúp cân bằng hệ vi sinh và cải thiện mụn
Bên cạnh các thành phần điều trị mụn nguy cơ gây mất cân bằng hệ vi sinh, hiện nay đã có những hoạt chất giúp cải thiện mụn thông qua việc cân bằng hệ/ quần thể vi khuẩn mụn, tiêu biểu như Dendriclear.
Dendriclear là hoạt chất giúp cải thiện mụn thông qua việc:
– Làm suy yếu các chủng C.acnes gây mụn (IA1) để tạo điều kiện cho các chuẩn không gây mụn (IA2) phát triển, từ đó cân bằng nội sinh hệ vi khuẩn mụn.
– Giảm viêm bằng cách giảm sự tấn công của vi khuẩn, đồng thời làm giảm các chất trung gian gây viêm.
Ngoài ra, Dendriclear còn có khả năng:
– Điều chỉnh lại quá trình sừng hóa.
– Giảm sản xuất bã nhờn.
– Giảm thâm sau mụn và các thương tổn do mụn gây ra.
Thành phần triển vọng này được Lorsia lựa chọn làm một trong những thành phần chính của bộ sản phẩm cải thiện mụn DOT. Bộ sản phẩm bao gồm:
– Sữa rửa mặt kiềm dầu
– Serum kiềm dầu
– Gel dưỡng ẩm
– Kem chống mụn
DOT không chỉ cải thiện mụn thông qua cơ chế cân bằng hệ vi sinh mà còn giúp bạt sừng, kiềm dầu và kháng viêm. Đây đều là 4 cơ chế tác động trực tiếp vào 4 nguyên nhân hình thành mụn. Do đó, sản phẩm có hiệu quả đối với các tình trạng mụn từ nhẹ đến trung bình.
Tìm hiểu chi tiết bộ sản phẩm cải thiện mụn DOT tại đây.
Có thể thấy, sự cân bằng hệ vi sinh trên da đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển mụn. Khi hệ vi sinh mất cân bằng sẽ là điều kiện thuận lợi để chuẩn vi khuẩn gây mụn C. acnes phát triển và làm trầm trọng hơn tình trạng mụn. Do đó, cân bằng hệ vi sinh thông qua diệt khuẩn có chọn lọc (chỉ diệt khuẩn có hại) là một trong những biện pháp hữu hiệu trong điều trị mụn trứng cá. Liên hệ với Lorsia để được tư vấn chi tiết hơn về phương pháp điều trị này bạn nhé!